Diş Eti Mantarı Neden Olur,
Belirtileri ve Nasıl Geçer?

Diş etleri, ağız içi boşluğu, boğaz ve vücudun diğer bölgelerinde görülebilen bir mantar enfeksiyonu olan diş eti mantarı; dilde ve yanaklarda beyaz, kabarık peynir benzeri lezyonlar ya da lekeler şeklinde belirtilere sahiptir. Diş etlerindeki bu lezyonlar çok çabuk tahriş olarak ağrıya ve kızarıklıklara neden olabilir. Tedavi edilmediğinde yemek yemde, yutmada, konuşmada bozukluklar, ağrı ve acı hissi başta olmak üzere tüm vücut fonksiyonlarında ciddi bozulmalara neden olabilir.⁽¹⁾ Diş eti mantarı hakkında merak ettiğiniz tüm detaylar ile “Diş eti mantarı neden olur?” ve “Diş eti mantarı nasıl geçer?” sorularının cevabı için okumaya devam edin…

Diş Eti Mantarı Neden Olur?

Bağışıklık sistemi belirli bir denge içinde yaşamasını sağlar. Bağışıklık sistemindeki herhangi bir düşüklük virüs, bakteri ve mantarlar gibi zararlı mikroorganizmaların sayısının artmasına neden olarak enfeksiyonlara yol açabilir. Diş eti mantarı, ağız içindeki candida albicans mantarının aşırı üremesinden kaynaklanır. ⁽²⁾ Bu mikroorganizmanın çoğalmasının nedenleri aşağıdakileri kapsayabilir:

Bağışıklık Sisteminde Zayıflama

Özellikle bebek ve yaşlılarda bağışıklık sistemi daha zayıftır ve bu nedenle diş eti mantarına yakalanma riski daha yüksektir. Buna ek olarak bağışıklık sistemi fonksiyonlarını etkileyen kanser tedavileri, organ nakli, bağışıklığı baskılayan ilaçların kullanımı, HIC/AİDS gibi hastalıklar ağızda candida albicans mantarının çoğalmasına neden olarak diş eti mantarına yol açabilir. ⁽²⁾

Diyabet

Kontrol altına alınamayan diyabet hastalığında tükürük yüksek miktarda şeker ihtiva eder ve bu durum diş eti mantarına neden olan candida albicans mantarının çoğalmasına yol açabilir. ⁽²⁾

Vajinal Mantar Enfeksiyonları

Diş etlerinde mantara neden olan candida albicans aynı zamanda vajinal mantar enfeksiyonlarına da yol açar. Diş etlerinde mantarın nedeni vajinal mantar enfeksiyonundan kaynaklanabilir. ⁽²⁾

Bazı İlaçlar

Bazı ilaçlar ağız florasındaki mikroorganizmaların dengesini bozarak diş eti mantarına neden olabilir. Bu ilaçlar arasında prednizon, kortikosteroidler ve antibiyotikleri yer alabilir. ⁽²⁾

Ağız Hijyeni

Diğer diş eti problemlerinin nedeni gibi diş eti mantarı gelişiminin de ana nedeni ağız hijyenine gereken önemin verilmemesidir. Dişlerin düzenli olarak fırçalanmaması ve diş ipi kullanımının yetersiz olması candida albicans mantarlarının çoğalmasına ve diş eti mantarına neden olabilir. Ayrıca ağız kurluğuna neden olan protez kullanımı diş eti mantarına yakalanma riskini artırabilir. ⁽²⁾

Diş Eti Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Diş eti mantarı belirtileri aşağıdakileri kapsayabilir;

• Yanak içleri, dil ve boğazın arkasında beyaz ya da kırmızı lekeler,
• Süzme peyniri andıran kabarıklıklar
• Ağız kenarlarında kızarıklıklar ve çatlaklar
• Ağızda pamuksu bir yumuşaklık hissi
• Tat alma duyusunda kayıp. ⁽³⁾

Bunlara ek olarak;

• Protez altlarında tahriş, kızarıklık ve ağrı,
• Dilin ortasında kırmızı renkli büyük ve ağrısız bir iz
• Diş etinde tahriş ve iltihaplanma. ⁽³⁾

İlerleyen diş eti mantarı belirtileri;

• Yutkunmada zorlanma ve ağrı,
• Besinlerin boğaza ya da göğsün ortasına sıkıştığına dair his,
• Ateş. ⁽³⁾

Genellikle diş eti mantarı ağızda kremsi lezyonlarla kaplı bir dil görünümü yaratır. Bu lezyonlar silindiğinde kanamalara yol açabilir.

Diş Eti Mantarı Nasıl Geçer?

Diş eti mantarı diş hekimi tarafından genel bir muayenede hemen belirlenebilir. Dil ve yanaklarda belirgin beyaz lezyonlar hemen fark edilir. Eğer diş eti mantarı yemek borusuna kadar uzanmışsa boğaz kültürü alınabilir. Yemek borusu, mide ve ince bağırsak endoskopisi yapılarak mantarın yayılma alanı incelenebilir. ^(1)(2)(3) Diş eti mantarı tedavisi için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir;

Antifungal İlaçlar

Mantar üremesini engelleyen anti fungal ilcalar genellikle diş eti mantarı tedavisi için reçete edilir. Bu ilaçların 10-14 gün uygulanması diş eti mantarına neden olan candida albicansın tamamen temizlenmesini sağlayabilir. Klotrimazol (Mycelex Troche), mikonazol (Oravig) ve nistatin (Biyo-Statin) yaygın olarak reçete edilen antifungal ilaçlar arasındadır. Eğer mantar diğer vücut bölgelerine yayıldıysa ve şiddetliyse doktor oral ya IV yoluyla antifungal bir ilaç olan flukonazol (Diflucan) kullanabilir. ^(1)(2)(3)

Ev Uygulamaları

Normalde birkaç hafta boyunca ağız hiyenine dikkat etmek dişleri düzenli fırçalamak ve diş ipi kullanmak ağızdaki diş eti mantarına çözüm olabilir. Diş eti mantarı semptomlarını hafifletmek için aşağıdaki ev uygulamalarını deneyebilirsiniz:

• Bir bardak ılık suya yarın çay kaşığı tuz ekleyip sabah ve gece yatmadan önce ağzınızı çalkalayabilirsiniz.
• 1 bardak ılık suya 1 çay kaşığı elma sirkesi ekleyip sabah ve gece yatmadan önce ağzınızı çalkalayabilirsiniz.
• Bir bardak ılık suya yarım çay kaşığı karbonat ekleyip sabah ve gece yatmadan önce gargara yapabilirsiniz.
• Ağız içinde diş eti mantarı nedeniyle bozulan maya dengesini düzenlemek için yoğurt, kefir, kombucha gibi probiyotik içeren besinler tüketebilirsiniz. ^(1)(2)(3)

Diş Eti Mantarı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Diş Eti Mantarı Bulaşıcı Mıdır?

Diş eti mantarı bulaşıcı bir durumdur. Kişiden kişiye ağız sıvıları yoluyla bulaşabilir. Bir başka deyişle diş eti mantarına sahip kişiyle öpüşmek, ya da diş fırçası gibi kişisel eşyalarını kullanmak diş eti mantarının bulaşmasına neden olabilir.

Diş Eti Mantarı Kendiliğinden Geçer mi?

Diş eti mantarı genellikle kendiliğinden geçebilir. Herhangi bir ilaç kullanılmaksızın ağız hijyenine gereken önemin verilmesi ve bağışıklık sisteminin desteklenmesi diş eti mantarının birkaç gün içinde iyileşmesini sağlayabilir.

Diş Eti Mantarı Tedavisi Kaç Gün Sürer?

Diş eti mantarına neden olan mikroorganizmaların temizlenmesi için kullanılan antifungal ilaçlar sayesinde bir iki hafta içinde hastalığın tedavisi tamamlanabilir. Ancak geride kalan mantarları tamamen ortadan kaldırmak için ilaç tedavisine birkaç gün daha devam etmek gerekebilir.

Diş Eti Mantarının Yayılması Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?

Diş eti mantarı bağışıklık sistemi güçlü bireylerde genellikle herhangi bir komplikasyona neden olmaz. Ancak düşük bağışıklık sistemi durumunda diş eti mantarına neden olan Candida kan dolaşımına girerek gözler, kalp, beyin gibi organlara yayılabilir ve enfeksiyonlara yol açabilir. Hayati öneme sahip vücut fonksiyonlarını etkileyerek hayatı tehdit eden septik şok durumuna neden olabilir.

Diş Eti Mantarından Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Diğer diş eti problemlerini önleme yöntemlerinde olduğu gibi diş eti mantarından korunmak için en önemli adım ağız hijyenine dikkat etmektir. Dişleri günde en az fırçalamalı ve günde bir kere diş ipi kullanılmalıdır. Ağzın kendine özgü mikroorganizma dengesini bozabilecek ağız gargarlarını kullanmaktan kaçınmalı ve düzenli olarak diş doktoru kontrolleri yapılmalıdır. Ekmek, bira, şarap gibi şeker ve maya içeren gıdaların tüketimini sınırlamalı, tütün içeren ürünler bırakılmalıdır.

Diş Eti Mantarı ve Diş Eti İltihabı Arasındaki Fark Nedir?

Diş eti mantarı ve diş eti iltihabı arasındaki farklar şunlardır:

• Diş eti iltihabının nedeni bakteriler ve dişlerde plak birikimi iken diş eti mantarının nedeni Candida albicans mantarıdır.
• Diş eti problemlerinin belirtileri ayırt edici özellikleridir. Diş eti mantarı ağız içinde beyaz lekeler ve yanma hissi iken diş eti iltihabında diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve kanama görülür.
• Diş eti iltihabı sadece diş etlerinde görülür diş eti mantarı ilse ağız boşluğuna yayılabilir.

Kullanılan Kaynaklar:

1. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10956-thrush Son Erişim Tarihi: 20.08.2024
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/oral-thrush/symptoms-causes/syc-20353533 Son Erişim Tarihi: 20.08.2024
3. https://www.webmd.com/oral-health/what-is-thrush Son Erişim Tarihi: 20.08.2024